Gastenboek: terugblik van nabestaanden op onze hulp
Ontdek hier wat anderen vinden van de begeleiding van Uitvaartverzorging Monica Beers in Hoorn. Of deel uw eigen ervaring.
Persoonlijke verhalen
Ruim een jaar geleden is het nu dat op een zaterdagavond mijn mobiele telefoon ging en ik in het schermpje zag dat Ingrid, mijn vriendin, mij belde. Ik nam dus met een enthousiast “hallo” op. Het enige wat ik daarna hoorde was “Monica, Jaap is dood”. Ik schrok enorm en riep hoe kan dat nou. Jaap, een beer van een vent, nog maar 42 jaar. De man die mijn vriendin Ingrid zo gelukkig had gemaakt na een heel nare periode in haar leven. Ja, ik wist dat hij een uitgebreid onderzoek had gehad in het ziekenhuis omdat hij de laatste maanden een aantal keren een soort hyperventilatie-aanval had gehad, maar hij was volkomen gezond verklaard… en nu dood. Door een mist van tranen reed ik naar Heemstede naar het ziekenhuis waar men Jaap nog met de ambulance naar toe had gebracht. Daar aangekomen vond ik op de intensive care Ingrid zittend naast het lichaam van Jaap. Hij lag daar alsof hij sliep. Ingrid en ik huilden in elkaars armen. Ik voelde zo haar verdriet en pijn. Ingrid wilde graag dat Jaap naar huis gebracht zou worden en dat heb ik ook direct geregeld. Samen reden wij hem in het bed naar beneden waar de rouwauto al klaarstond. Eenmaal thuis hebben we samen Jaap gewassen en gekleed. Hij lag in de kamer, inmiddels een glimlach om zijn mond, zo wonderlijk. Ook ik, die bijna dagelijks met overledenen te maken heb, kon niet geloven dat Jaap daar dood lag. Ik bleef ’s nachts bij Ingrid slapen, zodat ze niet alleen zou zijn, maar kreeg ’s nachts opnieuw een melding van een overlijden, waardoor ik midden in de nacht heen en weer moest naar Hoorn. De dagen hierna hebben Ingrid, de broer van Jaap en ik de uitvaart besproken en geregeld. In de kerk, waar de kist van Jaap open in het zonnetje stond, las ik de woorden van Ingrid voor. Dat ging goed, maar toen we daarna de kist van Jaap naar achter in de kerk begeleidden om deze te sluiten, liepen de tranen over mijn wangen, heel stil. Achteraf hoorde ik dat iemand, die niet wist dat ik ook een vriendin was van Jaap en Ingrid, had gezegd “Nou, die zal het ook niet lang volhouden in dit vak. Ze loopt zelf al te huilen voor de kist.” Wij hebben daar later vreselijk om kunnen lachen. Ze moest eens weten hoe moeilijk het was om deze uitvaart te begeleiden. Het was zo dichtbij, voelde zo verdrietig en was zo oneerlijk. Jaap is begraven naast zijn moeder die twee jaar eerder was overleden. Stom toevallig was dit plekje nog vrij, alsof het voor hem bestemd was. In de ruimte waar we na de begrafenis samen kwamen, hingen de prachtige foto’s die Jaap tijdens de vakantie met Ingrid in Rome gemaakt had. De laatste vakantie. Terwijl ze samen nog zoveel plannen hadden. We zijn nu ruim een jaar verder. Een heel moeilijk jaar voor Ingrid, die niet verder wil zonder Jaap, en voor allen om haar heen die haar niet kunnen troosten. Althans, zo voelt het vaak. Het voelt zo machteloos. Je kunt het verdriet niet wegnemen op geen enkele manier. Ingrid is blij dat ik er was, een vertrouwd persoon, om haar te helpen bij het regelen van de uitvaart van Jaap. Ik ben dankbaar dat ik dit voor haar kon en mocht doen, hoe moeilijk ook.
Wanneer je iemand die je dierbaar is verliest, staat de wereld voor jou zelf even stil terwijl alles om je heen gewoon doorgaat. Vaak moeilijk te aanvaarden, omdat je niet begrijpt dat men niet voelt en ziet wat jij voelt. Soms sluiten mensen zich geheel af van de buitenwereld en kunnen niet meer functioneren. Er is geen energie meer om iets te ondernemen en ook de behoefte daartoe is er niet. Er is alleen nog gemis en verdriet. De wereld draait door. In mijn werk zie ik hoe mensen met rouw omgaan. Hoe de één zich er vrij vlot en realistisch doorheen slaat en de ander zich koestert in het verdriet. Wij zijn allemaal anders. Hoewel ik dagelijks met de dood te maken heb doordat het mijn werk is, ervaar ook ik, als mens, hoe groot verdriet soms kan zijn. Wij hebben veel dieren thuis waaronder ook drie honden. Eén van onze honden, Sammy, kreeg hartproblemen, hij had twee lekkende hartkleppen. Door zuurstofgebrek raakte hij af en toe buiten bewustzijn en was soms enige tijd verlamd. Hij keek je dan zo zielig aan. Om zijn leven nog wat kwaliteit te geven kreeg hij harttabletten en plastabletten. Hij was 13 jaar en we zagen dat het niet lang meer zou duren voor we afscheid van onze Sammy moesten nemen. Wij wilden niet dat het een lijdensweg voor hem zou worden. Dinsdagmorgen 5 september was het helemaal mis toen we beneden kwamen. De huiskamer was bevuild en voor het eerst in al die jaren kwam Sam niet kwispelend naar ons toe. De afspraak die ik om half 11 die ochtend had zegde ik af en ik bleef bij Sam. Toen hij erg benauwd werd legde ik hem op zijn kussen en bleef bij hem terwijl ik hem aaide en tegen hem praatte. Ik belde mijn man. De tranen liepen al over mijn wangen. De telefoon ging en omdat ik zo verdrietig was wilde ik niet meteen opnemen. Ik dacht ik hoor zo wel op het antwoordapparaat of het dringend is. De telefoon bleef gaan dus ik slikte een paar keer en nam op. Het was een man die informatie wilde over de mogelijkheden en kosten van een uitvaart. Zijn vrouw was ernstig ziek. Normaal gesproken neem ik rustig alle tijd voor zo’n gesprek. Nu kon ik dat even niet en ik wilde hem ook niet zeggen dat ik bij mijn stervende hond zat. Ik noteerde de gegevens en beloofde de informatie zoals gevraagd toe te sturen. Ik ging snel weer naar Sam. Mijn man en zoon kwamen inmiddels thuis en Sam ademde nog een paar keer en stierf toen in mijn armen. Het verdriet was groot. Sam hoorde al zo lang bij ons gezin. Tien minuten later ging de telefoon. Mijn man nam op. Er was een vriendin overleden………nog meer verdriet. Zij was al lange tijd ernstig ziek geweest en had mij gevraagd om haar uitvaart te verzorgen. Met dikke huilogen ging ik onderweg. Samen met haar kinderen vloeiden de tranen opnieuw. Dat kon ook gewoon, omdat wij elkaar kenden en het zo vertrouwd voelde. Nadat alles besproken was en mijn vriendin verzorgd, in de huiskamer, in haar kist lag ging ik weer naar huis. Toen ik thuis binnenkwam lag Sam daar inmiddels in een door mijn man gemaakt kistje midden in de kamer. Dat was mooi. Opnieuw tranen, maar het was goed zo. De volgende dagen werd alles besproken en geregeld voor de uitvaart van mijn vriendin. Het afscheid was warm en bijzonder. Haar vriend en kinderen spraken mooie woorden, haar kist was beschilderd door de kleinkinderen, er waren ballonnen en bloemen in herfsttinten waarmee haar kist bedekt werd. Prachtige muziek. Het was een afscheid wat bij haar paste. En ik………ik slikte mijn tranen weg en deed mijn werk. De wereld draait door.
Kortgeleden kreeg ik laat op de avond een melding van een overlijden. Het betrof een oudere mevrouw. Zij was
langdurig ziek geweest en thuis verzorgd door haar beide volwassen kinderen, de thuiszorg, buren en vrienden. Al deze mensen hadden haar gedurende 4 jaar liefdevol geholpen. Zij had aangegeven graag thuis te willen sterven, zonder pijn en niet alleen. En zo geschiedde. Haar beide kinderen waren op het moment van haar overlijden aanwezig. De thuiszorghulp die haar, samen met een collega, al 2 jaar verzorgde kwam kort na haar heengaan binnen. Een jarenlange strijd tegen een niet te winnen ziekte was gestreden. Het was goed zo. De dokter werd gebeld om het overlijden vast te stellen. Een vriend en ook de gewaarschuwde andere thuishulp arriveerden. Toen ik binnenkwam zaten deze 4 mensen om de keukentafel, verdrietig, maar ook dankbaar dat ze zo vredig was heengegaan. We maakten kennis en bespraken de mogelijkheden voor de uitvaart. Ik stelde voor om de overledene eerst te verzorgen daar het inmiddels al laat was en er nog een koeling gebracht moest worden. Mevrouw zou namelijk thuis in de huiskamer op een bed worden opgebaard. Ik vertelde dat dit niet was toegestaan op het huidige bed van de zorgcentrale. Er moest dus een ander bed komen. Boven stond nog wel een bed, maar dit was wat laag. Er werd dus van alles verzonnen om dit bed hoger te plaatsen. De daarvoor veel gebruikte kratjes waren niet aanwezig, maar de zoon bedacht dat er op zolder nog wat oude kastjes stonden die er wel onder zouden passen. En zo gingen de mannen aan de slag om het bed naar beneden te halen en te installeren. De dochter en de beide hulpen wilden graag helpen met de laatste verzorging. Daar de overledene erg zwaar was, waren vele handen welkom. Ik gaf instructie en stond hen bij en zij wasten en kleedden de
overledene. Het ging allemaal heel ontspannen en gemoedelijk. Ondertussen kwam er ook een buurvrouw binnen. Ook zij had zo haar steentje bijgedragen de laatste jaren. Even later vertelde zij mij dat ze nooit wilde kijken naar een overledene daar ze nog een hele nare herinnering had van vroeger, maar nu vond ze het niet eng. Ze had al enkele malen gekeken zonder angstgevoel. De sfeer was goed. Er werd gepraat en ook gelachen. Voor een buitenstaander misschien moeilijk te begrijpen, maar op dat moment heel gewoon. Iedereen was actief, wat een teamwork! Dochter, zoon, twee thuishulpen, een vriend, de buurvrouw en ik (de uitvaartverzorgster), een wonderlijke combinatie en situatie. Iedereen hielp spontaan mee. Een bijzondere ervaring voor allen. Het bed werd uiteindelijk geïnstalleerd en de overledene lag gewassen in schone kleding met een ontspannen uitdrukking op haar gezicht. Geen strijd meer. De bedkoeling werd gebracht en met ons zessen tilden we mevrouw over op het andere bed. Hier werden mooie doeken omheen gedrapeerd en de buurvrouw haalde thuis nog een mooie doek om over het bed heen te leggen. Het bed van de zorginstelling werd uit elkaar gehaald en in de schuur gezet. De huiskamer werd opgeruimd en zo zaten we even later wederom aan de keukentafel om de uitvaart verder vorm te geven. Alle wensen werden besproken. De crematiedag en -tijd werden vastgelegd. Er werd een mooie kaart uitgezocht en de tekst die erop kwam was heel persoonlijk. Alle aanwezigen voelden naast het verdriet ook een soort uitbundige blijdschap, bijna een feestgevoel, gewoon om hoe het allemaal was gegaan. Het voelde zo goed en ook zo bijzonder. Een wonderlijk mooi moment………
Bij ieder afscheid is verdriet. Het besef dat je iemand nooit meer zal zien doet pijn. Het afscheid, het loslaten, het is niet onder woorden te brengen. Soms wordt een intense pijn gevoeld alsof je verscheurd wordt. Ook gevoelens van opluchting, vooral na een ziekteperiode, komen voor naast verdriet. Zelfs als je afscheid neemt van een ouder die wel 97 jaar is geworden is er naast berusting verdriet. Je bent toch wees vanaf dat moment. Door de tranen heen hoor je dan; “het is goed zo, ze heeft haar leven geleefd”. Hoe anders is het wanneer je afscheid moet nemen van je kind. Een kind wat nog een heel leven voor zich zou moeten hebben. Vaak wordt gezegd dat dit het ergste verdriet is. Ook aan mij wordt wel eens gevraagd of het niet moeilijk is om altijd met verdrietige mensen om te gaan. Vaak komt daar
achteraan; ‘Het moeilijkste is het als een kind overlijdt hè’. Ik kom in zoveel verdrietige situaties terecht, maar ik kan niet bepalen welk verdriet het grootst is. Het is inderdaad afschuwelijk wanneer een baby of jong kind overlijdt. Groot verdriet om een klein leventje. Ik heb een aantal keren een mandje met een baby weggedragen terwijl de ouders achterbleven. Nou dan lopen er ook tranen over mijn wangen. Maar ook wanneer een gezin met nog jonge kinderen een vader of moeder verliest is het schrijnend. Zelf heb ik ook kinderen en dan komt het wel even heel dichtbij. Dan voel je de pijn. Kort geleden verloor een jonge jongen zijn moeder, veel te vroeg, na een ziekbed. Broers of zusters had hij niet. Met zijn vader was praktisch geen contact. Alleen op de wereld, te vroeg. Gelukkig wel fantastische buren die er voor hem zijn, maar toch…… Bij de uitvaart een aula vol jongeren, vol verdriet, veel verdriet. Wat is nou het grootste verdriet? Een dochter net zwanger van haar eerste kindje en dan het bericht dat haar moeder zal overlijden. Samen met haar moeder heeft ze nog wat babyspulletjes kunnen kopen, maar de geboorte zal haar moeder niet meemaken. Een echtpaar, na jaren eindelijk zwanger en dan, nog voor de geboorte, overlijdt de man plotseling. Alle blijdschap om het kindje wat zo gewenst was door dit paar, werd overwoekerd door ongeloof en verdriet. In sommige families overlijden meerdere geliefden kort na elkaar, teveel verdriet in één jaar. Na een moeilijke periode vond een vriendin eindelijk de liefde van haar leven ……..en veel te snel moest ze hem door de dood weer verliezen. Zo onrechtvaardig. Een oude man licht dementerend, geen kinderen, geen familie meer, begrijpt maar niet waar zijn (overleden) vrouw nu is. Zo verdrietig. Of kinderen die hun aan alcohol verslaafde vader na jaren weer terugvinden terwijl hij zwervend en stervend is en de verloren jaren niet meer ingehaald kunnen worden. Zo triest. Intens verdriet is er wanneer een dierbare door geweld of zelfdoding om het leven komt. Een kind wat een jarenlange strijd tegen kanker heeft overwonnen, maar tien jaar later toch weer door kanker wordt getroffen en binnen enkele weken overlijdt. Waarom? Waarom moet de ene mens zoveel meer verdriet verwerken dan een ander? Wat is het grootste verdriet? Ik weet het niet.
Helaas is het al een aantal keren voorgekomen dat ik gevraagd werd de uitvaart van een familielid of dierbare vriend of vriendin te verzorgen. Helaas, omdat het altijd verdrietig is iemand te moeten verliezen. Daarnaast is het mooi om de uitvaart van iemand van wie je houdt te mogen begeleiden, máár ook moeilijk. Het is toch heel anders, ook al is het mijn werk. Enige tijd geleden is mijn laatste oma overleden. Ik zeg laatste oma, omdat ik veel oma’s heb gehad. Toen mijn dochter 23 jaar geleden werd geboren hadden wij vijf generaties, zowel van mijn vaders als moeders kant. Ik heb mijn overgrootoma’s dus nog gekend. Ik heb de uitvaart van twee oma’s verzorgd en dus kort geleden van mijn laatste oma. Toen haar gezondheid achteruit ging had mijn oom, één van haar vijf kinderen al gevraagd of ik dat zou willen wanneer ze zou overlijden. Voor hen voelde het goed als ik dat wilde doen. Ik hoefde daar niet over na te denken. Het is mooi om een afscheid in familieverband vorm te geven. Mijn oma had vijf kinderen. Ik was het oudste kleinkind van de negen kleinkinderen en vijftien achterkleinkinderen die ze had. Oma is rustig in haar slaap overleden. Haar lichaam was op. Het was goed zo. Ik heb oma verzorgd samen met mijn tante en dat was mooi om te doen. Je weet natuurlijk precies hoe haar gezichtsuitdrukking was en hoe bijvoorbeeld haar haar zat, dus het voelde heel vertrouwd. Oma had wel een pacemaker die vanwege de crematie verwijderd moest worden. Op dat moment schakel je je gevoel denk ik een beetje uit, want dat is toch weer anders bij je eigen oma. Doordat de ‘naasten’ familieleden zijn voel je hun verdriet nog meer dan anders. Het verdriet van hen die achter blijven is bij iedere uitvaart voelbaar en soms raakt dat mijzelf ook terwijl ik de mensen niet echt ken. Nu was ik zelf één van die ‘naasten’, maar was ik ook in functie als de uitvaartondernemer. Vooral bij het afscheid in de aula van het crematorium voelde dat heel dubbel. Ik stond daar voor al die mensen waarvan er velen familie zijn. Eén van mijn tantes zou gaan spreken. Ik had ook mijn nichten en neef gevraagd of zij iets wilden zeggen bij het afscheid over hun herinnering aan hun oma. Voor sommigen was dat te moeilijk. Pas nu werd mij duidelijk hoe verschillend de relatie van mijn oma met haar kleinkinderen was geweest. De één had duidelijk een streepje voor gehad vergeleken met een ander waardoor de band met oma voor de één veel hechter was geweest dan voor de ander. De herinneringen en belevenissen waren zo verschillend. Er was verdriet om het gemis van een band en er was verdriet om het moeten gaan missen van een band. Ik heb lang nagedacht over de woorden die ik zou uitspreken bij dit afscheid. Ik wilde niemand kwetsen. Ik heb mijn oma omschreven zoals zij was, lief, maar niet de makkelijkste en ik heb niet verzwegen dat sommigen een streepje voor hadden. De omschrijving was voor velen zó herkenbaar. Er zijn herinneringen uitgesproken die voor de één heel herkenbaar waren en voor de ander totaal niet. Het afscheid was mooi door de persoonlijke sfeer en de muziek. Woorden en muziek raken je gevoel en maken emoties los. Ik heb mijn familie getroost bij hun verdriet en op dat moment mijn verdriet even weggestopt. Ik stond daar tenslotte in een dubbelrol. Ik was kleinkind en uitvaartondernemer.
Ik heb het al vaker gezegd en geschreven. Ik heb een heel mooi en dankbaar beroep, maar soms is het ook wel heel zwaar. Ook ik word zo nu en dan geraakt door het verdriet en de emoties. Ik heb helaas al diverse familieleden en vrienden verloren en hun uitvaart begeleid en dat raakt intens, maar ook bij families die ik niet ken, voel ik het verdriet soms heftig. Het is ook zeker van grote invloed op mijn privéleven. In drukke periodes merk ik soms hoeveel energie het mij kost. Ik kom weleens helemaal leeg thuis. Naast het feit dat het lichamelijk zwaar is, is het vooral ook geestelijk en emotioneel intens. Het verzorgen van een overledene en deze in de kist leggen, het dragen en vervoeren van de kist, kosten behoorlijke lichamelijke krachtsinspanningen. Het begeleiden, regelen, alles controleren en verzorgen van de uitvaart vergen geestelijk een hoop energie. Alles moet foutloos gaan. Een afscheid kan tenslotte maar één keer. Door het verdriet kunnen nabestaanden vaak zelf even niet helder denken. Ik hoor dan ook vaak: daar denk jij wel aan hè Monica. Het hele jaar door ben ik dag en nacht bereikbaar. Ik probeer mensen met een groot verdriet tot steun te zijn en te helpen een mooi en waardig afscheid te creëren voor hun dierbare. De dankbaarheid van de nabestaanden door middel van een kaartje, een mooie bos bloemen of gewoon een dikke kus bewijzen dat ik hen inderdaad tot steun heb kunnen zijn. Ik kijk zelf bijna nooit meer op mijn website, maar als er een reactie voor het gastenboek binnenkomt en ik controleer of deze goed op de site is gezet, dan lees ik de reacties die erop staan soms weer eens even door. Zo ook vanmorgen. Bij iedere reactie die ik lees komen de beelden van de betreffende uitvaart weer boven. En als ik dan de gevoelige lieve woorden lees die de nabestaanden schrijven… dan word ik helemaal warm van binnen. Ik vind het toch steeds weer bijzonder om te lezen hoe de mensen het afscheid en mijn begeleiding hebben ervaren. Ik kom bij zoveel verschillende mensen met eigen ideeën en gevoelens. Steeds probeer ik me aan te passen aan hun wensen en aan te voelen hoe zij het afscheid vorm willen geven. Natuurlijk gaat dat de ene keer makkelijker dan de andere, we zijn tenslotte allemaal anders. Eigenlijk sta ik er niet eens zo vaak bij stil, maar nu ik de reacties doorlees kan ik me alleen maar weer gelukkig voelen dat ik dit voor anderen kan en mag doen. Natuurlijk heb ik ook wel eens even geen fut meer, maar als ik dit lees weet ik weer waarvoor ik het doe en krijg ik weer energie. Voor één keer schrijf ik hier dan ook: Bedankt lieve mensen voor al jullie lieve, warme woorden. Ik ben blij dat ik er voor jullie kon zijn!